Wat zijn we als geloofsgemeenschap toch rijk met ons Seminarium. Als medewerker van Unie-ABC zie ik vanaf de zijlijn de studenten komen en gaan, ben ik tijdens hun lesdagen bij ons in het Baptist House getuige van de goede, persoonlijke sfeer die er onder hen onstaat, en lees ik de enthousiaste reacties die de studenten achterlaten als ze weer verder trekken. En nu, nu er een jaarlijkse tweedaagse Summerschool is, kan ik er als 'gewone gelovige' ook zelf van meesnoepen! En dat heb ik onlangs gedaan.

Groep baptistenvoorgangers knapt Joodse begraafplaats op. 

Israël. Alleen de naam ‘Israël’ zal al hele verschillende gevoelens oproepen. Sinds het gros van niet-Joden claimen dat hún God de God van Israël is en hún Redder de Messias van Israël is het al zoeken geweest: maar hoe verhouden wij ons nu dan tot elkaar? Als Jood en niet-Jood, als Jood en christen? In feite is dat de vraag die in veel van het Nieuwe Testament een antwoord krijgt.

Na 7 oktober 2023, min of meer een jaar geleden, ontvangt de vraag naar die onderlinge verhoudingen en de inmiddels gevonden antwoorden opnieuw onze aandacht. Terwijl de politiek en de samenleving meepraat en vaak ook schreeuwt, levert het ook binnen de kerk de nodige vragen op. Grote woorden, stevige stellingen, duidelijke kampen. Ook predikanten-groepjes kunnen zich theologisch goed stukbijten in Abraham, landbeloftes, uitverkiezing en ook eindtijdverwachtingen. Het gesprek daarover vliegt maar zo alle kanten op, getuig ik uit ervaring. Ik zit zelf namelijk bij een groepje baptistenpredikanten... Met de slotsom van dat soort discussies? Wat zijn we dankbaar voor Gods trouw aan het Joodse volk. Wat hébben we wel niet allemaal ontvangen ‘uit de Joden’! Maar ook: wat begrijpen we veel nog niet... En misschien snappen we nog wel het minste als het gaat over wat we nu moeten en kunnen dóen. Bidden, ja! Maar verder? Nog iets?

Nou, dat groepje vond een weg. De weg naar Borger. Naar de Joodse begraafplaats. Waar – om de helaas bekende antisemitische redenen – de zeer kleine Joodse gemeenschap in Drenthe zelf geen goede zorg meer voor kan dragen. Maar wie er met respect het hek opent, die snapt direct dat het wel een plek is die zorg verdient en ook kon gebruiken. Zo ontmoette in Borger het verlangen naar verbondenheid van een groepje baptistenpredikanten de nood van een groepje nazaten van een bijzonder volk. Van Gods volk, dat zich tot een bepaalde dag altijd veilig wist in Nederland om hun geloof in de God van Abraham, Isaak en Jakob te belijden. Schone stenen, hersteld hekwerk en veel weggebrachte takken en bladeren bleven na een goede dag werken - in plaats van praten - achter als een stille getuige van het verlangen dat ook dát belijden nog lang en voluit zal mogen blijven klinken in dit land.

Maurits Luth is regio-coördinator Noord bij Unie-ABC, predikant van de baptistengemeente Kampen, pionier bij de baptistengemeenten Dronten i.o. en IJsselmuiden i.o. en buitenpromovendus aan de Vrije Universiteit.

Wanneer was het nog normaal dat elke hotelkamer een Bijbel had? De Bijbel lijkt stilletjes weggebonjourd uit alle hotelketens. Eruit gewipt door een plakkerige afstandsbediening met een plastic gebruiksaanwijzing en een VT-wonen magazine.

Je ziet hem in de hedendaagse samenleving niet meer zo snel, de Bijbel, of christelijke uitingen überhaupt. In Almelo mocht vorig jaar ons oratoriumkoor ineens niet meer ‘The Messiah” van Händel uitvoeren in de stadhuishal. Dit vanwege het openbare karakter van het gebouw, wat nog nooit eerder een punt is geweest.  Gelukkig mag het in Hengelo en andere steden nog wel. Maar toch, het is een opvallende trend die hopelijk niet doorzet. Het uiten van liefde voor Christus onze Heer in openbare ruimten lijkt steeds vaker als aanstootgevend te worden gezien.

Deze cancelcultuur vind ik zorgwekkend; we zien toename in radicalisering, polarisering, ook wereldwijd is een verharding gaande en woedden er oorlogen. Hoe we met elkaar omgaan, globaal maar ook hier in Nederland, is zorgwekkend. Dat begint al met niet meer opstaan voor een zwangere vrouw bijvoorbeeld. Maar voor nu ik wil me niet richten op wat ons uitelkaar drijft, maar op wat ons verbindt, richten op het Licht. Zet maar eens een kaarsje voor een wand. De kaars geeft schaduw op de muur, maar de vlam niet. Licht overwint alles. Altijd. We moeten ons laten bemoedigen samen ons geloof te bundelen als een lichtstraal de wereld in. Hoop brengen. Verbroedering. Naastenliefde.

In 255 na Christus waarde de pest rond (hoewel men nu denkt met dat het dysenterie was) en was er weinig hoopgevend nieuws. Mensen zagen parallellen met Openbaringen en waren doodsbang. Ze sloten zich op in hun huizen. Cyprianus riep de Christenen op om hun angst los te laten. Met de hemel in het vooruitzicht zou hen immers ook niets in de weg staan niet te doen wat Christus ons voor deed: naastenliefde tonen. De christenen gingen de zieken verzorgen en de doden begraven. Zelf bleef Cyprianus ook actief helpen de pandemie te bestrijden. Hands on leiderschap. De daadkracht van de christenen maakte indruk, steeds meer mensen bekeerden zich, het geloof en vertrouwen in God groeide in Europa, door hun optreden, enorm. Cyprianus zelf werd op 14 september 258 onthoofd tijdens de christenvervolging van keizer Valerianus.  Toch kunnen van die tijd leren. Christen zijn is niet voorzeggen, maar voorleven. ‘The proof is in the pudding’. Samen. Geloven doen we samen. Dat is ook de kracht van de Unie-ABC: Samen.

We vinden het belangrijk als bestuur ook zichtbaar en benaderbaar te zijn voor alle broeders en zusters, gemeenteleden en -raden. Vanuit bestuur faciliteren wat nodig is om gemeenten te laten groeien (of voort te laten bestaan), mét behoud van eigen identiteit en cultuur en ruimte voor geloofsontwikkeling. Het is goed dat we daarin niet een betuttelende houding aannemen maar uitnodigend blijven samen op weg te gaan, samen te treden in Christus’ voetsporen. De horizontale verbinding ís de uitnodiging om te komen tot de verticale: tot God. Ik geloof in dienend leiderschap, geef graag leiding ‘met de voeten in de klei’. Als nieuw bestuurslid zie ik er naar uit kennis te maken met gemeenten, diensten mee te vieren of een avond bij te wonen in jouw gemeente. Hierbij uitgenodigd, me vooral daartoe uit te nodigen! 

Samen zijn we kerk, samen zijn we christen. Samen volgen we onze Heer. Samen zijn we de Unie-ABC. Samen voorleven we in de huidige maatschappij, hoe we liefdevol uit naam van de Allerhoogste kunnen samenleven met elkaar. Samen als levend onderdeel van Christus lichaam te verblijven.

Ruth Kruijshoop is bestuurslid bij Unie-ABC. 

Zo’n twee jaar geleden werd ik door een paar vrienden gewezen op The Boys – momenteel dé hitserie van Amazone’s eigen videodienst Prime Video. Mijn interesse was gewekt en sindsdien bekijk ik met regelmaat een aflevering. Daarin blijk ik niet de enige: de fanbase van de heldenserie groeit gestaag, voor velen zichtbaar via de ronkende reclame in menig bushokje momenteel.

The Boys is een verfilming van een zogeheten graphic novel. In dat genre worden verhalen ondersteund door zeer expliciete omschrijvingen van (meestal) geweld en seks, waardoor ze de lezer vaak met de neus op de nare kanten van het menselijk bestaan wijzen. Laat ik vooropstellen dat het kijken van The Boys op geen enkele wijze aan te raden is binnen kerkelijke context: het bloed druipt gemiddeld iedere 10 minuten stevig van je scherm… Oppervlakkig gezien staat vrijwel iedere aflevering garant voor een geweldsorgie van ongeveer een uur. Net als je denkt dat het niet gekker en grover kan, bedenken de makers weer iets nieuws dat ook voor mijn ogen niet geschikt blijkt. Ik vraag mezelf dan ook regelmatig af: Waarom kijk ik dit?

Een eerlijk antwoord op die vraag is tweeledig: de entertainmentfactor is zeer hoog. Maar ook… The Boys is in bepaalde opzichten waanzinnig interessant als spiegel van onze cultuur. Het is bij mijn weten voor het eerst dat een serie met zoveel expliciet geweld in staat is zo’n brede doelgroep aan te spreken. Zijn mediaproducties als deze te zien als wegwijzers van de collectieve verdoving die we misschien wel ondergaan in onze tijd? Maar er is meer…

The Boys is een donker en grauw superheldenverhaal dat zich afspeelt in een dystopische spiegel van het hedendaagse Amerika. Wetenschappers blijken een medicijn te ontwikkelen dat na toedienen de drager verandert in een superheld. Door experimenten op kinderen in weeshuizen zijn diverse superhelden ontstaan met allemaal eigen specialismen. De beste superhelden worden geroepen tot ‘The Seven’, een elitegroep van zeven superhelden die wereldrampen afwenden en eigen films, series en franchise krijgen. Aan het hoofd van The Seven staat Homelander: veruit de sterkste superheld en vrijwel onaantastbaar. Met een Amerikaanse vlag als cape geniet hij veruit de meeste belangstelling van de media. Als kijker volgen we Annie, een bijzonder zachtaardig christelijk meisje dat als superheld Starlight tot The Seven genodigd wordt. Eenmaal deel van de elitestrijders, blijkt de boel bijzonder corrupt en van grote ego’s aan elkaar te hangen. Bovenliggende ‘big corporate’ Vaught blijkt haar superhelden vooral te gebruiken om daar rijk van te worden en daadwerkelijke reddingen blijken veelal in scene te worden gezet voor aandacht op social media.

Naarmate de serie zich ontwikkelt sinds 2019, wordt deze in toenemende mate politiek geladen. Daarbij valt de vergelijking met het hedendaagse Amerika in vrijwel elk opzicht te maken. Wat opvalt is de toenemende rol van religie in The Boys. Met name het evangelicale christendom wordt door de machthebbers veelvuldig misbruikt om een boodschap van racisme, haat en polarisatie te verkondigen. Opvallend is dat met name het hypocriete aspect ervan wordt belicht. Zo maakt superheld Homelander een racistisch geladen radicalisering door. Voor de bühne spreekt hij steeds meer over zijn geloof in Jezus, maar achter de schermen overtreedt hij het zesde gebod meermaals per dag. Zijn collega’s in The Seven leren ook de kracht van het christelijk conservatieve geluid en weten het steeds meer als wapen tegen de waarheid in te zetten om hun eigen veiligheid en commerciële belangen te waarborgen

The Boys vertoont op die manier sterke overeenkomsten met het stevige huwelijk tussen Amerikaans-extreemrechts, complottheorieën en conservatief christendom. De ontkoppeling van geloven en handelen is daarbij voor mij het meest in het oog springend. Je hoeft het zelf niet meer te geloven of te leven, zolang het maar collectieve verontwaardiging en boosheid in beweging zet. Homelander komt op die manier met steeds meer weg: het doel dient de middelen.

The Boys is daarmee een treurig statement dat ook het christendom te bewapenen is voor populistisch politiek gewin. De Amerikanen zijn in elk geval alvast gewaarschuwd…

Marijn Vlasblom is docent aan het Seminarium en betrokken bij de Millenial Challenge.