De wekker gaat. Alweer. Tijd om uit bed te komen. Maar ik wil niet. De wekker moet uit. Eén soepele slide met mijn duim onderdrukt de wekker, maar met dezelfde beweging open ik de browser. Daar tik ik die letters die steevast het begin van mijn dag inluiden: NOS.NL. Binnen een halve seconde kijk ik Sywert van Lienden in zijn ogen.

Sywert. Je weet wel. Het wonderkind, politiek commentator en ex-partijprominent van het CDA. Sywert. De man met connecties, visie én de toegestoken hand richting de overheid. Sywert. Hij die in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog met zijn hulptroepen onze ietwat incapabele overheid zou helpen met de import van mondkapjes. “Geheel belangeloos.” Woorden die nooit meer hetzelfde zullen klinken.

Mondkapjes

Sywert is namelijk ook de man die tientallen miljoenen van ons belastinggeld aan de roemruchte monkapjesdeal verdiende. Sywert. De man weet mij persoonlijk keer op keer tot een diepe boosheid te drijven, en blijkbaar ben ik niet de enige.

Want nu weten we het zeker! Dat wat het OM, het ministerie van VWS én het FIOD al wisten aan te tonen, staat nu in de Volkskrant. Er blijken audio-opnamen te zijn tussen de compagnons, waarop Van Lienden te horen is: "In ieder geval is één eis dat we alle vier gillend rijk worden, want het is één grote middelvinger van de overheid. Ik ga dit echt serieus voor geen goud vrijwillig doen."

Ook andere vragen ...

Na het lezen van die zin ben ik meteen wakker. Zoveel woede en frustratie, daar kan geen wekker tegenop! Sywert staat voor velen symbool voor alles wat er mis is in onze cultuur, economie en politiek. Er zijn nog maar weinig verhalen die ons zó collectief in dezelfde stemming brengen als Sywert. Uiteraard volgt er dan veel onderzoek en komt de onderste steen boven. Maar ik hoop dat we dan ook andere vragen gaan stellen...

Hoe komt het dat juist iemand als Sywert en zijn compagnons zich zo naar boven werkten tot de hoogste regionen van onze regering? Was het de overtuigingskracht van Sywert en zijn indrukwekkende netwerk? Of moeten we voorbij Sywert kijken? Was het de uitgekiende mediastrategie die een overheidsorgaan in het nauw bracht? De angst voor gezichtsverlies?

Hoogste ideaal

Misschien is het probleem nog wat dieper. Wat nu, als blijkt dat we langzaam deel zijn geworden van een samenleving waar gillend rijk worden, het hoogste ideaal is geworden? Wat nu, als blijkt dat invloedrijke posities in onze maatschappij vooral mensen trekt die hun identiteit verbinden met geld, macht, status en invloed? Wat nu, als de dood van de grote overkoepelende verhalen, zoals lange tijd verkondigd, reden is tot rouw?

De casus Sywert maakt duidelijk dat we massaal lijden onder een gebrek aan grote verhalen die ons leven overstijgen. Die ons leven juist in crisis zin en betekenis geven. Die ons vertellen dat er meer is om voor te leven én voor te sterven dan wat je kunt kopen voor geld en kunt krijgen voor macht, status en invloed. Lange tijd was de dood van de grote verhalen een gedachte uit het postmodernisme die met gejuich werd ontvangen in het Westen. Immers: die grote verhalen staan onze vooruitgang en als mensen uit één stuk toch juist in de weg?

'Alternatieve feiten'

Ik voorspel hierbij dat historici in de verre toekomst 20 januari 2017 zullen aanwijzen als sterfdatum van het postmodernisme. Het is de dag waarop Donald Trump werd geïnaugureerd als president van het vrije Westen. Toen bleek dat de plechtigheid minder mensen op de been had gebracht dan diens voorganger Obama, werden journalisten door woordvoerder Sean Spicer voor het eerst weersproken met ‘alternatieve feiten’. De rest is geschiedenis. Hoe sympathiek de dood van de grote verhalen ook lijkt, het blijkt toch anders te zijn als politiek leiders er mee aan de haal gaan...

Toch een groter verhaal?

Zo zit ik, al mijmerend aan een boterham met hagelslag, Sywert nog in zijn ogen te kijken. En daar ontstond, te midden van alle frustratie, een verlangen. Stel je toch eens voor, dat er wel degelijk een groter verhaal boven deze wereld hangt. Een verhaal dat ons vertelt dat rijkdom en macht ons mensen corrupt maken. Een verhaal dat ons leert dat het beter is te dienen, dan gediend te worden. Een verhaal dat ons uitnodigt om sober, maar met intense vreugde te leven. Een verhaal dat ons uit de genadeloze veroordeling trekt in genade. Een verhaal van hoop op herstel van elk aspect van het verhaal. Zo’n verhaal... daar zet ik mijn wekker wel voor.

Marijn Vlasblom is docent en valorisatie‑coördinator aan het Baptisten Seminarium en voorganger in de Baptistengemeente Op Doortocht in Ede.